"มะม่วงหาวมะนาวโห่" ผลไม้ชื่อแปลกจากวรรณคดีไทย มีสรรพคุณอย่างไร?

มะม่วงหาวมะนาวโห่ (ภาษาอังกฤษ : Bengal currants) เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ออกผลรวมกันเป็นช่อ ลักษณะคล้ายมะเขือเทศราชินี ผลสุกมีสีแดง สามารถรับประทานได้ ผลไม้ชื่อแปลกชนิดนี้มีความเป็นมาอย่างไร และมีประโยชน์อะไรบ้าง ติดตามได้จากบทความนี้

ประวัติ และที่มาของชื่อ "มะม่วงหาวมะนาวโห่" ผลไม้ชื่อแปลกจากวรรณคดีไทย
ผลไม้ชื่อแปลก "มะม่วงหาวมะนาวโห่" มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Carissa carandas L. พบมากในแถบพื้นที่เขตอบอุ่น เช่น ประเทศอินเดีย ศรีลังกา พม่า ไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย และจีน จัดเป็นผลไม้ในกลุ่มเบอร์รี่ที่ใช้ทำอาหารและมีสรรพคุณทางยา คนไทยบางส่วนเรียกมะม่วงหาวมะนาวโห่ว่า "หนามแดง" เนื่องจากลำต้นมีหนามจำนวนมากนั่นเอง 

คนไทยสมัยก่อนนิยมใช้ "มะม่วงหาวมะนาวโห่" ทำเป็นยาสมุนไพร สำหรับรักษาอาการต่างๆ โดยตั้งชื่อตามพืชที่ปรากฏอยู่ในวรรณคดีไทยเรื่อง "พระรถเมรี" หรือนางสิบสอง ซึ่งกล่าวถึงผลไม้ชนิดหนึ่ง มีรสเปรี้ยวจัด หากกำลังง่วงนอน เมื่อกินเข้าไปแล้วก็จะรู้สึกกระปรี้กระเปร่าทันที จึงเป็นที่มาของชื่อพันธุ์ไม้แปลกๆ ชนิดนี้

ประโยชน์ของมะม่วงหาวมะนาวโห่
มะม่วงหาวมะนาวโห่ อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย อีกทั้งมีสรรพคุณทางยา ช่วยรักษาโรคและบรรเทาอาการต่างๆ แทบทุกส่วนของต้นมะม่วงหาวมะนาวโห่ สามารถนำมาทำเป็นสมุนไพรได้ ดังนี้

แก้ท้องผูก ท้องเสีย : มะม่วงหาวมะนาวโห่ช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ ทำให้ระบบขับถ่าย และระบบย่อยอาหารทำงานเป็นปกติ แก้อาการท้องผูก ท้องเสีย ขับพยาธิได้ แต่หากกินในปริมาณที่เยอะเกินไป ก็อาจทำให้มีอาการถ่ายท้องได้เช่นกัน
ทำให้เจริญอาหาร : ใครที่เบื่ออาหาร ไม่ค่อยอยากกินอะไร ให้นำรากสดของมะม่วงหาวมะนาวโห่ มาต้มทำเป็นเครื่องดื่ม จะช่วยกระตุ้นการทำงานของกระเพาะอาหาร ทำให้รู้สึกอยากอาหารได้ 
ช่วยบำรุงร่างกาย : แก่นไม้นำมาต้มเป็นยา ดื่มเพื่อบำรุงกำลัง แก้อ่อนเพลีย ช่วยลดไข้ ทำให้รู้สึกกระปรี้กระเปร่าและสดชื่นขึ้น
ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด : ผู้ป่วยโรคเบาหวานและลดความดันโลหิต สามารถดื่มเพื่อช่วยควบคุมระดับน้ำตาลได้ แต่ทั้งนี้ก็ควรกินอาหารอย่างเหมาะสม และปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์ควบคู่ไปด้วย
ป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน : มะม่วงหาวมะนาวโห่มีคุณค่าวิตามินซี และแร่ธาตุที่ช่วยป้องกันเลือดออกตามไรฟัน แก้ลักปิดลักเปิด มีสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย
ต้านอาการอักเสบ : ช่วยบรรเทาอาการอักเสบของแผลต่างๆ 

มะม่วงหาวมะนาวโห่ กินเวลาไหน ใช้ทำอะไรได้บ้าง?
ส่วนใหญ่จะนิยมกินผลของมะม่วงหาวมะนาวโห่ โดยเลือกผลที่กำลังสุกแดงก่ำ นำมาล้างให้สะอาด มาต้มทำเป็นเครื่องดื่มคลายร้อน ให้รสชาติหวานอมเปรี้ยว ดื่มแล้วรู้สึกสดชื่น รวมถึงดัดแปลงเป็นมะม่วงหาวมะนาวโห่ปั่น และนำไปถนอมอาหารด้วยวิธีแช่อิ่ม, เชื่อม, กวน แช่ตู้เย็นเก็บไว้กินก็ได้เช่นกัน

มะม่วงหาวมะนาวโห่ สามารถนำมากินเวลาไหนก็ได้ บ้างก็เลือกกินหลังมื้ออาหาร บ้างก็กินก่อนนอน เพื่อให้ร่างกายดูดซึมวิตามินไปใช้ แต่ทั้งนี้ ไม่ควรกินพร้อมยา เนื่องจากอาจไปยับยั้งประสิทธิภาพการดูดซึมยาเข้าสู่ร่างกายได้

มะม่วงหาวมะนาวโห่ คนท้องกินได้ไหม?
สตรีมีครรภ์ คนท้องสามารถกินมะม่วงหาวมะนาวโห่ได้ แต่ไม่ควรกินปริมาณมากเกินไป เนื่องจากผลไม้ชนิดนี้มีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ อาจทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์ถ่ายท้อง จนร่างกายขาดน้ำ หรืออ่อนเพลียได้

ส่วนข้อความที่มักแชร์ต่อๆ กันบนโลกออนไลน์ว่า หากคนท้องกินมะม่วงหาวมะนาวโห่ แล้วจะแท้งนั้น ไม่เป็นความจริง ให้กินได้ แต่ไม่ควรเยอะเกินไปนั่นเอง

อย่างไรก็ตาม แม้ว่ามะม่วงหาวมะนาวโห่ จะอุดมไปด้วยสรรพคุณทางยา และมีประโยชน์ต่อร่างกาย แต่ก็ไม่ควรกินในปริมาณที่มากเกินไป โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพหรือโรคเรื้อรัง ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อรับการรักษาตามกระบวนการทางการแพทย์ ย่อมเป็นผลดีและปลอดภัยต่อสุขภาพมากกว่าการกินพืชสมุนไพรเพื่อรักษาโรคต่างๆ เพียงอย่างเดียว

ที่มา : ข้อมูลพันธุ์ไม้ ระบบฐานข้อมูลเกษตรดิจิทัล, กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก