คำศัพท์ไก่ชน คนรักไก่ควรรู้
วันนี้จะมาแบ่งปันภาษาไก่ชน หรือ คำศัพท์ไก่ชน ให้หลายๆ คนได้เข้าใจวงการไก่กันมากขึ้น สำหรับผู้มีใจรักด้านนี้มานาน ก็คงเข้าใจกันแล้ว แต่สำหรับคนใหม่ๆ อาจจะฟังแล้วงงๆ มาดูกันว่ามีคำศัพท์ไหนที่น่าสนใจบ้าง ถ้าพร้อมแล้วไปรับชมกันเลย

ไก่ชน หมายถึง ไก่สายพันธุ์พื้นเมือง ซึ่งไก่พื้นเมือง อาจมีการแบ่งเป็นประเภททั่วไปได้ 2 ลักษณะ คือ การเลี้ยงไว้เพื่อประกวดการต่อสู้ และความสวยงาม กับการเลี้ยงไว้เพื่อการฆ่าและบริโภคเนื้อเป็นอาหาร ไก่ชน เป็นสัตว์เลี้ยงที่ผูกพันกับสังคมทุกชนชั้นมาแต่โบราณ ตามประวัติศาสตร์ แม้ในราชสำนักในสมัยสุโขทัย ก็มีการเลี้ยงไก่ชน

ภาษาไก่ชน คือคำพูด หรือ กิริยาอาการ ซึ่งทำความเข้าใจกัน เกี่ยวกับไก่ชน ภาษาไก่ชนส่วนมากมาจากภาษาท้องถิ่น เป็นศัพท์เฉพาะมีมากมายหลายอย่างเท่าที่รวบรวมได้ส่วนหนึ่ง ดังนี้

หนีน้ำ คือไก่ที่ให้น้ำแล้วเข้าชนแล้วหนีคู่ต่อสู้
อัน คือระยะเวลาในการชนไก่ บางทีเรียกว่า ยกโดยทั่วไปจะชน 12 อันๆละ 23-25 นาที
อันจม  คือระยะเวลาที่น้ำไหลเข้ากะลา หรือขันน้ำเจาะรู วางใส่ในโหล ให้น้ำไหลเข้าจนเต็ม  ขัน จะจม เรียก อันจมเวลาประมาณ 23 นาที
อันพัก คือระยะเวลา 1 อันขณะให้น้ำไก่
อันซ้อม คือระยะเวลาในอันแรก ให้ไก่ได้ซ้อม ก ถ้าภายใน 1 อัน ไก่ไม่สู้หรือเกิดอุบัติเหตุ ถือว่า ยกเลิกกัน
อันล่อ คืออันสุดท้ายอันที่ 12 ของการชนไก่  ไก่ชนกันมากครบ 11 อัน โดยไม่มีใครแพ้ใครชนะ ขึ้นอันที่ 12 ให้เจ้าของนำไก่มาล่อหน้ากันดู ถ้าไก่ฝ่ายใดอยู่ในสภาพ ที่จะสู้ต่อไปได้ ก็ให้เสมอถ้าไก่ฝ่าย ใดอยู่สภาพที่ไม่ต่อสู้ก็ถือว่าแพ้
ลงเหล่า คือไก่ที่เกิดมามีสีสัน  รูปร่าง หน้าตาและเก่งเหมือนบรรพบุรุษของมัน
ชนเหล่า คือไก่พวกเดียวกัน สายพันธุ์เดียวกัน มาชนกันเอง จะแพ้กันยาก เรียก ชนเหล่า คนโบราณจึงมักหวงแหนเหล่าของตนเองกลัวกลับมาตีกับตัวเอง
ยอนคอ คือการเอาขนไก่ปั้น เอาเสลดและ น้ำลาย ไก่ออกจากปาก และลำคอไก่ตอนให้น้ำไก่
ไก่รองบ่อน คือไก่ที่เจ้าของบ่อน เลี้ยงไว้รับไก่ จรจากที่อื่น ให้มาเปรียบคู่ชน

คำศัพท์ไก่ชน คนรักไก่ควรรู้
เจี๊ยบ คือเสียงร้องของลูกไก่เกิดใหม่
ก๊าก คือเสียงร้องของไก่ตัวเมียวัยเจริญพันธุ์เมื่อจะออกไข่
กระต๊าก คือเสียงร้องของไก่ตัวเมียวัยเจริญพันธุ์เมื่อออกไข่เสร็จ
กระเติ๊ก คือเสียงร้องของไก่ตัวผู้วัยเจริญพันธุ์ มักร้องรับไก่ตัวเมีย กระต๊าก
ขัน คือเสียงร้อง ของไก่ตัวผู้วัยเจริญพันธ์ ถ้าร้องเป็นเวลา เรียกว่า ขันยาม ถ้าร้องเมื่อพบไก่อื่น เรียกว่า ขันแข่ง
ลูกเจียบ คือลูกไก่ที่ออกมาจากไข่ใหม่ๆยังมีขนปุยอยู่ ยังต้องอาศัยการเลี้ยงดูแลความอบอุ่นจากแม่ไก่
ไก่กระทง คือไก่ที่เจริญเติมโตจากลูกเจี๊ยบมีขนปีก ขนหาง ขนพื้นตัวขึ้นแล้ว สามารถหากินและช่วยเหลือตัวเองได้แล้ว
ไก่กระแอ คือไก่กะเตาะเป็น เป็นไก่ที่เจริญเติบโตจากไก่กะทง มีขนสร้อย ขนกะลวยขึ้นแล้ว ตัวผู้ เริ่มสอนขัน ตัวเมียเริ่ม ก๊าก

ไก่หนุ่ม คือไก่อ่อนที่เจริญเติบโตเต็มที่แล้วสุดปีก สุดหาง ผ่านการฝึกซ้อม และผ่านสังเวียนมาแล้วแต่ยังไม่เปลี่ยนขนหรือถ่ายขน
ไก่แซม คือไก่ ไก่หนุ่มที่เริ่มเปลี่ยนขน หรือถ่ายขนมาบ้างแล้วเป็นบ้างส่วน แต่ยังไม่ถ่ายขน หมดตัว ส่วนมากจะแซมปีก ไชนอก สร้อยคอและสร้อยหลัง
ไก่ถ่าย คือไก่ที่ถ่ายขนหรือเปลี่ยนขนทั้งหมดทั้งตัวตามปกติไก่จะเปลี่ยนขนของไก่ ปกติปีละ 1 ครั้ง เรียกถ่ายขนไก่ที่ถ่ายแล้ว เรียกลูกถ่าย
ไก่รอยเล็ก คือไก่ที่มีขนาดตัวเล็ก น้ำหนักไม่เกิน 3 กิโลกรัม
ไก่รอยใหญ่ คือไก่ที่มีขนาดตัวใหญ่ น้ำหนักเกิน 3 กิโลกรัม
ไก่ได้รอย คือไก่รอยใหญ่นั้นเอง ปัจจุบัน นิยมหนัก 3.5-4 กิโลกรัม
ไก่ตั้ง คือไก่เข้าชนโดยไม่มีชั้นเชิงยืนตั้งโจ้ตีกัน
ไก่ลง คือไก่เข้าชนโดยหลบหลีก หลบซ่อนอยู่ ข้างล่างใต้อกคู่ต่อสู้ เช่น ลงซุ่มซ่อน ลงจิก ลงลอดทะลุหลัง ลงมัดปีก เมื่อมีโอกาสหรือคู่ต่อสู้ เผลอจะรีบมาทำคู่ต่อสู้
ไก่เชิง คือไก่ที่เข้าชนโดยใช้ชั้นเชิงการต่อสู้ซึ่งทั่วๆไปจะมี 8 เชิงหรือ 8 กระบวนท่าที่นิยม

ไก่คู่ คือไก่ที่เคยชน เคยซ้อมกันมากแล้วรู้เชิง รู้แพ้ รู้ ชนะ กันมาแล้ว นำมาชนกันใหม่ (เป็นการหลอกให้นักเลงไก่หลงกล)
ไก่เดาะ คือเดาะไก่ ไก่ที่ปล้ำหรือซ้อมแล้วหนีคู่ต่อสู้ หรือไม่ยอมสู้ คู่ต่อสู้ ไม่นิยมนำไปเลี้ยงชนถือเป็นไก่ใจ เสาะ
ปล้ำไก่ คือการทดลองนำไก่มาซ้อมชนกันโดยมีเครื่องป้องกันอันตราย เพื่อทดสอบความแข็งแกร่งดูชั้นเชิงหรือคัดเกรด คัดพันธุ์
เสียไก่ คือไก่ที่ปล้ำหรือชนมาแล้ว เกิดอุบัติเหตุ หรือด้อยสมรรถภาพลง เลี้ยงชนต่อไปไม่ได้ เรียกว่า เสีย ไก่ ไก่แบบนี้ถ้านำไปบำรุงรักษาเลี้ยงดูให้ดี อาจจะนำกลับมาเลี้ยงชนใหม่ได้
เสียตัว คือไก่ที่ปล้ำหรือชนมาแล้วอาจแพ้หรือพิการ นำไปเลี้ยงใหม่ไม่ได้เลย เรียก เสียตัว
เสียเชิง คือไก่ที่ถูกคู่ต่อสู้ใช้ชั้นเชิง ที่เหนือกว่าเข้าทำเอาจนไม่สามารถทำคู่ต่อสู้ได้เลย เช่น ถูกขี่ ถูกทับ จนหงายไพล่ เรียก ว่า เสียเชิง
ได้เชิง คือไก่ที่ตีคู่ต่อสู้ตามเชิงที่ถนัด เช่น ขี่ตี หูนอก ทำให้คู่ต่อสู้เสียเชิงทำอะไรไม่ได้