ก่อนที่เราจะนำไก่ออกชนได้จะต้องบำรุงไก่ให้มีความสมบูรณ์แข็งแรงเหมือนกับนักมวยที่ต้องฟิตซ้อมร่างกายเป็นอย่างดีก่อนวันชกจริงดังนั้นการเลี้ยงไก่ชนจึงต้องให้ความสำคัญเกี่ยวกับการบำรุงด้วยอาหารและยาบำรุงกำลัง ซึ่งจากการออกเก็บข้อมูลภาคสนามพบว่า ชาวบ้านมีสูตรการจัดอาหารบำรุงกำลังหลายสูตรด้วยกัน ตามรายละเอียดดังนี้
ข้าวเปลือกต้องคัดเอาเฉพาะเมล็ดที่ดี ด้วยการนำข้าวเปลือกไปแช่น้ำ เมล็ดที่สมบูรณ์จะมีน้ำหนักมากจะจม น้ำ ส่วนเมล็ดลีบจะลอยน้ำแล้วช้อนเอาเมล็ดข้าวเปลือกที่ลีบที่อยู่บนผิวน้ำออก แล้วนำเมล็ดข้าวที่เหลือมาขัดด้วยใบตะไคร้ให้มันและให้หอมติดเมล็ดเพื่อขจัดความสากของข้าวเมล็ดข้าวเปลือก ช่วยให้ไก่ชนกลืนข้าวเปลือกได้ง่าย เมล็ดข้าวเปลือกที่ดีคือเมล็ดข้าวผา เนื่องจากเมล็ดข้าวชนิดนี้จะคด ทำให้ไก่ชนกลืนง่ายไม่ติดคอหรือสำลักซึ่งอาจจะทำให้เกิดโรคคออักเสบตามมาได้ ปัจจุบันเมล็ดข้าวผาหายากเพราะคนไม่นิยมปลูก
ไข่ไก่กะเทาะเปลือกแล้วกรองเอาแต่ไข่แดงให้ไก่กินประมาณ 3 วันต่อฟองไข่ที่จะนำมาให้ไก่ชนกินนี้ ไม่ควรต้ม นอกจากบางตัวที่กลืนยากให้ต้มและปั้นเป็นก้อนให้กิน
หอยขมใช้ป้อนให้ไก่กินแต่ต้องคัดเลือกเอาขนาดที่ไม่โตเกินไปเพื่อไม่ให้ติดคอไก่ ทุบหรือบดละเอียดผสมอาหารให้ไก่ชนกินก็ได้
เนื้อวัวหรือเนื้อควาย นำมาปิ้งหรือย่างกลางสุกกลางดิบ แล้วหั่นเป็นชิ้นให้กินหรือนำมาแช่น้ำผึ้งก่อนแล้ว ให้ไก่กินก็ได้
เนื้อปลาช่อน นำมาปิ้งหรือย่างกลางสุกกลางดิบ แล้วนำมาหั่นเป็นชิ้นให้กิน
หญ้าหรือผักหญ้าที่จะนำมาให้ไก่ชนกิน ควรจะเป็นหญ้าแห้วหมูหญ้าขนและผักควรเป็นผักกาดหั่นเป็นชิ้นให้กินเพื่อเป็นการเสริมวิตามิน
สมุนไพร เช่น บอระเพ็ด กระชาย ตะไคร้ หั่นเป็นชิ้นเล็กๆให้ไก่กินทุกวัน เป็นพืชสมุนไพรที่บำรุงกำลัง
เมื่อให้อาหารไก่ชนแล้ว ต้องคอยสังเกตดูว่ามูลของไก่ชนมีลักษณะเป็นอย่างไร ถ้าพบว่ามูลไก่ชนยังเหลวหรือเป็นก้อน แสดงว่าไก่ชนยังมีสุขภาพไม่ดี ยังไม่พร้อมที่จะออกชน ต้องรอจนกว่ามูลไก่จะเป็นก้อนกลมสีเขียวมียอดขาวถึงจะเริ่มใช้ได้ ให้เลี้ยงต่อไปอีก 15 วัน ก็พร้อมที่จะออกชนได้การใช้สมุนไพรของชาวบ้านนี้เป็นการประหยัด หาสมุนไพรที่มีในท้องถิ่นมาใช้สมุนไพรบางชนิดเป็นพืชผักที่ชาวบ้านกินได้ในสวนครัวเช่น ข่า ตระไคร้ กระชาย ขิง มะกรูด ฯลฯ บางอย่างเกิดเองตามธรรมชาติเช่น บอระเพ็ด ส้มป่อย หนาด เป้า มะขาม ไผ่ ฝรั่งบ้าน ฯลฯ

สิ่งเหล่านี้ย่อมสะท้อนให้เห็นวิถีชีวิตการเลี้ยงไก่ชนของชาวบ้านเป็นแบบพึ่งพาธรรมชาติ ขณะเดียวกันก็เป็นลูกโซ่ในระบบนิเวศอย่างสมดุลเพราะพืชต่างๆที่ชาวบ้านปลูกนั้นชาวบ้านนำมาบริโภคได้และขณะเดียวกันนำมาเป็นยาและอาหารไก่ชนก็ได้ส่วนไก่นั้นนอกจากเป็นอาหารของชาวบ้านแล้วยังกลายเป็นสินค้าทั้งในลักษณะไก่เนื้อและไก่ชนนอกจากนี้มูลของไก่ก็สามารถนำมาเป็นปุ๋ยให้กับพืชได้ทุกชนิดโดยไม่มีสารเคมีตกค้างที่เป็นอันตรายแก่ผู้บริโภคดังนั้นการใช้สมุนไพรจึงนับว่าเป็นภูมิปัญญาที่บริหารการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างประหยัดมากด้วยคุณค่าแต่เกิดประโยชน์สูงสุดและเป็นการรักษาสิ่งแวดล้อมไปในตัว

ที่มา : ไก่ชนออนไลน์